|
PANORAMA No. 46 16 NO VEM BER
H
oewel de stoommachines in de tegenwoordige maatschappij
minstens een even nuttige en noodzakelijke plaats innemen
als het koren,waarvan ons dagelijksch brood gemaakt wordt,
is het toch nog maar juist honderd jaar geleden, dat een
Engelsche ingenieur in een wetenschappelijke uitgave hoonend opmerkte: „dat het allerbelachelijkst was, om te beloven, een locomotief te bouwen, die een dubbele snelheid van de postkoetsen zou
kunnen ontwikkelen. Dan konden de inwoners vanWoolwich enManchester zich evengoed op eenCongrevesche oorlogsraket neerzetten.”
Gelijk men weet, was William Congreve, die later den generaalstaf droeg, de uitvinder van den welbekenden Offsetdruk. Hij
construeerde een oorlogsraket en trachtte zijn uitvinding in het
Engelsche leger ingang te doen vinden. Thans zijn echter die
Congrevesche oorlogsraketten reeds lang vergeten, al had die uitvinding in het kader van dien tijd wel een zeer grooten indruk gemaakt.
George Stevenson, de uitvinder der locomotief, noemde zijn
eerstvolgende recordmachine dan ook „Rocket”, welke trotsche
naam de snelheid van zijn machine moest aanduiden.
Thans, nu van verschillende zijden min of meer vage geruchten tot het menschdom doordringen, welke er op wijzen, dat
men bezig is om de raketten-idee te verwezenlijken, meer speciaal
met het doel om het heelal te doorkruisen en andere planeten een
visite te brengen, zullen we trachten onzen lezers duidelijk te
maken, wat het raketten-systeem eigenlijk inhoudt. Dit doen wij
aan de hand van een artikel van den bekenden medewerker van
professor Oberth, den prijsdrager van de internationale te Parijs
gehouden wereldruim-vlucht-tentoonstelling, Willy Ley.
De raketten-idee is niet geheel nieuw. Reeds omstreeks 1130
na C. was men er in China mee bezig en betitelde die uitvinding
met den de Chineezen eigen, wijdloopenden naam van: Lans van
het razende vuur. Van daaruit ging het drijfkrachtige praeparaat
over naar de Arabieren en verder naar het Oosten.
Omstreeks het jaar 1800 voerden de Engelschen in Indië
oorlog tegen Haidar Ali, heer van Mysore, en werden bij die gelegenheid tot hun groote verwondering met vlamraketten van zeer
groot kaliber bestookt, waardoor zij zeer zware verliezen leden.
Hierbij was ook de reeds eerder genoemde William Congreve
tegenwoordig, die bij zijn terugkeer oogenblikkelijk aan de vervaardiging van raketten begon.
Toen in 1923 professor Herman Oberth het eerste boek op
dit gebied het licht deed zien, onder den titel van: „Die Rakete zu
den Planetenraumen”, moest hij heel wat critiek daarop hooren.
Zoo raadde hem b.v. een zeer bekwaam geleerde aan, om toch
vooral een lusje aan zijn raket te bevestigen; dan kon hij haar
weer naar zich toe halen.
Dit is nu zes jaar geleden en in dien betrekkelijk korten tijd
is er een internationale rakettenliteratuur ontstaan van 17 banden,
één ruimtevlucht-tijdschrift opgericht en te Parijs een internationale
raketten-prijsvraag uitgeschreven, terwijl tenslotte nog een film werd
samengesteld door de Ufa, die een reis naar de maan uitbeeldt.
Zoo groeit steeds sneller de populariteit van de raket in meer
wetenschappelijke kringen. Het groote publiek staat er echter nog
zeer sceptisch tegenover; dit vindt waarschijnlijk zijn oorzaak in
het feit, dat men weinig of niets weet van de principen, waarop
de werking van de raket is gebaseerd. Velen weten er niet meer
van, dan de foto's deden zien van de proeven, die door Opel genomen zijn met automobielen. Daarvan herinnert men zich alleen
een geweldige rookkolom, die achter een soort auto uitkwam. Een
verklaring van de werking ontbrak volkomen. De geweldige knallen
en die rookkolom zijn de oorzaken geweest, dat men over ’t algemeen niet geloofde in de resultaten van de raket. De werking van een
stoom- of benzine-motor achtte men daar mijlenver boven verheven.
We zullen zien of deze gedachte juist is.
De werking van de raket berust in hoofdzaak op den zoogenaamden terugstoot, een tot op heden weinig benutte natuurkracht, welke niet ieder duidelijk is. Een van de meest eenvoudige
verklaringen is wel de volgende: Men stelle zich een aan alle
zijden gesloten egaal vat voor, waarin zich een soort gas onder
zeer hoogen druk bevindt. Daar dit gas aan alle zijden van den
binnenkant met een even groote kracht drukt, zal dat vat absoluut
bewegingloos blijven. Die bewegingloosheid verandert echter, zoodra
men aan een zijde een opening maakt. Dan immers drukt het gas
aan alle kanten met een even groote kracht, behalve aan die zijde,
waarin een gat gemaakt is, want daar ontmoet het gas geen tegenstand meer en stroomt eruit. Hieruit volgt, dat aan de zijde, die
tegenover het gat ligt, de druk zonder eenigen tegendruk blijft bestaan en het voorwerp, indien de kracht van het gas tenminste
sterk genoeg is, zich naar die richting zal bewegen of verschuiven.
Nu is het duidelijk, dat deze plotseling ontstane druk of
„terugstoot” krachtiger is naar gelang de hoeveelheid of de snelheid van het uitstroomende gas. Wat dat voor
gas is, is natuurlijk onverschillig, evenals de omstandigheid, waaronder het apparaat zich
bevindt, hetzij in ’t water, in de lucht, of
in een luchtledige ruimte. De druk heeft
natuurlijk altijd plaats, al is het logisch, dat
in een luchtledige ruimte, waar de gassen
bij het uitstroomen geen tegenwerking ondervinden, evenmin als het apparaat zelf, de
snelheid aanmerkelijk toeneemt.
Dit is het geheele principe van de
raket. Bij de vrij algemeen bekende vuurwerk-materialen geschiedt het op ongeveer
gelijke wijze, doch met dit verschil, dat het
uitstroomende gas niet als gas wordt medegenomen, maar in poedervorm. Natuurlijk
kan iedere andere brandstof ook dienen,
doch het is gebleken, dat vloeibare brandstof tot nog toe de beste resultaten geeft.
Thans komen we aan de vraag of de
capaciteit van het gas ook volkomen wordt
gebruikt en of er meer energie van het gas
EEN RAKETTENVLIEGTUIG zooals dat gedacht en ontworpen werd door een Münchener
astronoom. Het ziet er nog al vertrouwelijk en gerieflijk uit, althans niet zoo gevaarlijk als de snelheid zou doen vermoeden.
2
|